[ Pobierz całość w formacie PDF ]
W przypadku bardzo skomplikowanych programów komputerowych, do których należą
programy szachowe, przewidywanie kolejnego ruchu komputera z poziomu projektowego
http://kognitywistyka.prv.pl
17
P. CZARNECKI, Koncepcja umysłu w filozofii Daniela C. Dennetta
18
okazuje się niemożliwe. Lepiej jest potraktować komputer jako podmiot racjonalny, który
pragnie wykonać najlepszy dla niego ruch. Racjonalność tego podmiotu nie oznacza nic
więcej, niż jego optymalną dla osiągnięcia celu lub hierarchii celów konstrukcję.
Przewidywanie zachowania się tego podmiotu uwzględnia ilość i rodzaj posiadanych przez
system informacji. Tak jak przewidywanie oparte o nastawienie projektowe, takie
przewidywanie zawodzi, gdy, nieuwzględniona w tym nastawieniu, struktura fizykalna ulega
jakimś uszkodzeniom. Zawiedzie ono również, gdy ulegnie uszkodzeniom konstrukcja.
Nastawienie to jest jednak najważniejsze dla koncepcji Dennetta. Zostało ono nazwane
nastawieniem intencjonalnym [intentional stance]. Robione przy jego użyciu
przewidywania są przewidywaniami intencjonalnymi i odnoszą się one do systemów
intencjonalnych. Zakłada się, że systemy takie nakierowane są na osiągnięcie pewnych
celów. Dennett stwierdza, że niewielką różnicę wprowadza nazwanie posiadanych przez te
systemy informacji przekonaniami, a ich celów i podcelów pragnieniami. Uważa on tak,
ponieważ pojęcie posiadania przez system informacji jest tak samo intencjonalne, jak pojęcie
posiadania przez system przekonań.
Odróżnić należy posiadanie od zwykłego składowania informacji. Chodzi tu o posiadanie
epistemiczne, zakładające wiedzę i poznanie informacji. Nie na miejscu są zarzuty poddające
w wątpliwość to, że maszyna lub komputer mają rzeczywiście przekonania i pragnienia, gdyż
Dennett niczego takie nie stwierdza. Zauważa on tylko, że przypisanie im cech
intencjonalnych ułatwia czasem przewidywanie ich działania, a czasem jest ono jedynym
możliwym postępowaniem. Decyzja, by przyjąć nastawienie intencjonalne, jest decyzją
pragmatyczną. Można przyjmować nastawienie intencjonalne, jeżeli jest się przeciwnikiem
komputera w grze w szachy, nastawienie projektowe, jeżeli jest się jego konstruktorem i
nastawienie fizykalne, jeżeli poddaje się naprawie jeden z jego podzespołów.
Nastawienie intencjonalne związane jest z pewną intencjonalną teoria zachowania. Nasze
zdroworozsądkowe wyjaśnienia zachowania się zwierząt są intencjonalne. Zakładamy ich
racjonalność i założenie to jest tak silne, że w przypadku wystąpienia zachowań, z naszego
punktu widzenia nieracjonalnych, przyczyny nieracjonalności poszukujemy w błędnym
odczytaniu posiadanej informacji. Właściwe jej odczytanie powoduje, że interpretujemy
zachowanie jako racjonalne. Zwierzęta, a nawet istoty pozaziemskie, powinny dzielić z nami
przekonania, co do praw logiki. Przy opisie intencjonalnym, w którym takie przekonania im
przypisujemy musimy przypisywać im również postępowanie zgodne z tymi prawami.
Możemy przypisywać im znajomość kilku reguł wynikania i przekonanie, co do wielu
twierdzeń lub prawd, albo znajomość wielu reguł i przekonanie tylko co do ograniczonej
ilości twierdzeń lub prawd logicznym. Tylko w idealnie logicznym systemie pojawią się
wszystkie prawdy. W systemach, co do których stosujemy nastawienie intencjonalne nigdy
nie występuje pełny ich zestaw, a ponadto nie muszą w nich być ważne wszystkie reguły
wynikania. Dla coraz mniej doskonałych systemów odrzucamy coraz więcej prawd
logicznych i możemy ostatecznie znalezć się w sytuacji, kiedy lepsze efekty przyniesie
przewidywanie z nastawienia projektowego. Dzieje się tak, kiedy odrzucamy założenie
racjonalności systemu, co stosuje się w ekstremalnych wypadkach, takich jak opis
zachowania się ludzi chorych psychicznie.
Za każdym razem, kiedy teoria proponuje nazwanie pewnego zdarzenia, stanu, czy struktury
sygnałem, wiadomością, czy komendą nadaje mu ona pewną treść. Zakłada odczytanie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]