[ Pobierz całość w formacie PDF ]
tysięcy posagu, jaki rozkochany oblubieniec przyznał jej w kontrakcie ślubnym. Na pokrycie
tej pretensji Dawid ustąpił jej ruchomości drukarni oraz prywatnego mieszkania. Ubezpie-
czywszy w ten sposób mienie małżeństwa, Petit Claud przeforsował w Poitiers zasadę, na
której oparł swą apelację. Wedle niego, Dawid nie był odpowiedzialny za koszty, jakich przy-
czynił w Paryżu pościg przeciw Lucjanowi de Rubempr�, ile że cywilny trybunał departa-
mentu Sekwany w wyroku swoim obciążył nimi M�tiviera. Pogląd ten, uznany przez trybunał
za słuszny, uświęcono wyrokiem, który zatwierdził pretensje wytoczone przed trybunał han-
dlowy w Angoul�me przeciw Dawidowi S�chard, uchylając z nich sumę sześciuset franków z
kosztów paryskich, przerzuconych na M�tiviera, rozkładając niektóre koszty między strony,
zważywszy okoliczności usprawiedliwiające apelację S�charda. Wyrok ten, doręczony 17
sierpnia Dawidowi S�chard, wyraził się dnia 18 sierpnia w nakazie zapłacenia kapitału, pro-
centów i należnych kosztów; w ślad za nim nastąpił protokół zajęcia 20 sierpnia. Tutaj Petit
Claud założył sprzeciw w imieniu pani S�chard i zażądał wyłączenia ruchomości, jako nale-
żących do legalnie separowanej małżonki. Co więcej, Petit Claud wprowadził na scenę stare-
go S�chard, który stał się jego klientem. Oto w jaki sposób:
Nazajutrz po odwiedzinach synowej stary winiarz udał się do swego zastępcy prawnego,
Cachana, aby się go poradzić o zabezpieczenie zaległych czynszów; narażonych na niebez-
pieczeństwo w katastrofie synowskiej.
Nie mogę zajmować dla ojca wówczas, gdy ścigam syna, ale idz pan pomówić z Petit
Claudem; to zręczna sztuka, wygodzi panu może lepiej ode mnie.
W trybunale Cachan rzekł do Petit Clauda:
Posłałem ci starego S�chard, zajmij za mnie, zrewanżuję się przy sposobności.
Między adwokatami, zarówno na prowincji, jak i w Paryżu, praktykuje się tego rodzaju
usługi. Nazajutrz Wielki Cointet odwiedził swego sprzymierzeńca i rzekł:
Staraj się pan dać szkołę ojcu S�chard! Ten człowiek nigdy nie darowałby synowi, że go
kosztował tysiąc franków; uraza ta wysuszy w jego sercu wszelką szlachetną myśl, gdyby
nawet zakiełkowała!
Wracaj pan do swego wina rzekł Petit Claud nowemu klientowi syn pański jest w
kłopotach, nie obciążajże go pan swoim wiktem. Wezwę pana, gdy będzie czas.
Zatem w imieniu starego S�chard Petit Claud wystąpił z twierdzeniem, że prasy, bez-
prawnie opieczętowane, są, z przeznaczenia swego, nieruchomością, ile że od panowania Lu-
dwika XIV dom służył za drukarnię. Cachan, oburzony imieniem Metiviera, który, natknąw-
szy się w Paryżu na meble Lucjana należące do Koralii, znajdował znowuż w Angoul�me
meble Dawida będące własnością żony i ojca (ładne słówka padły w tym duchu na rozpra-
wie!), pozwał ojca i syna, aby obalić tego rodzaju pretensje.
Chcemy wykrzyknął zdemaskować podstępy tych ludzi, którzy ze złej wiary budują
najstraszliwsze fortyfikacje; którzy z najniewinniejszych i najjaśniejszych paragrafów kodek-
34
su robią palisadę dla własnej obrony! I przed czym? Przed zapłatą trzech tysięcy franków!
Pobranych gdzie?... W kasie biednego M�tiviera. I ktoś śmie jeszcze potępiać eskonterów! W
jakich czasach żyjemy!... Czy w końcu, pytam, nie dojdzie do tego, że zacznie się po prostu
czerpać w kieszeni sąsiada?... Nie możecie panowie dawać sankcji pretensjom, które wpro-
wadziłyby niemoralność w samo serce wymiaru sprawiedliwości!...
Sąd w Angoul�me, wzruszony piękną obroną Cachana, przyznał w obecności stron wy-
łączną własność mebli jedynie pani S�chard, oddalił pretensje ojca i skazał go w krótkiej dro-
dze na zapłacenie czterystu trzydziestu czterech franków sześćdziesięciu pięciu centymów z
tytułu kosztów.
Dobrze tak staremu S�chard rzekli śmiejąc się adwokaci chciał dobrać się do miodu,
niech mu gęba spuchnie!
Dnia 26 sierpnia doręczono wyrok, tak iż 28 sierpnia można było dokonać zajęcia pras i
przyborów drukarskich. Przylepiono afisze!... Uzyskano, na prośbę strony, wyrok przyzwala-
jący sprzedaż na miejscu. Zamieszczono ogłoszenie o sprzedaży w dziennikach; Doublon
pochlebiał sobie, iż 2 września będzie mógł przystąpić do sprawdzenia inwentarza i sprzeda-
ży. W tej chwili Dawid S�chard, mocą prawomocnego osądu i wyroku niewolącego do za-
płaty, całkiem legalnie winien był M�tivierowi łączną sumę pięciu tysięcy dwustu siedem-
dziesięciu pięciu franków dwudziestu pięciu centymów, nie licząc procentów.
Winien był Petit Claudowi tysiąc dwieście franków, plus honoraria; cyfrę ich, w duchu
szlachetnego zaufania dorożkarzy, którzy ostro powiezli gościa, zostawiono jego hojności.
Pani S�chard winna była Petit Claudowi około trzystu pięćdziesięciu franków i honoraria.
Ojciec S�chard winien był swoich czterysta trzydzieści cztery franki sześćdziesiąt pięć cen-
tymów, Petit Claud zaś żądał odeń sto talarów honorarium. Tak zatem wszystko łącznie mo-
gło dochodzić do dziesięciu tysięcy. Poza użytecznością tych dokumentów dla cudzoziem-
skich narodów, które będą mogły oglądać w nich grę artylerii sądowej we Francji, godzi się,
aby prawodawca (jeżeli w ogóle prawodawca ma czas na czytanie) poznał, jak daleko może
zajść nadużycie procedury. Czy nie powinno by się ukuć maleńkiego prawa, które by w pew-
nych wypadkach zabraniało adwokatom przekraczać kosztami sumy stanowiącej przedmiot
procesu? Czy nie jest pocieszne, aby poddawać półmorgową habendę tym samym formalno-
ściom co milionowe dobra? Dzięki temu bardzo suchemu przedstawieniu wszystkich faz
sprawy można zrozumieć znaczenie tych słów: formalność, sprawiedliwość, koszty, o których
ogromna większość Francuzów nie ma pojęcia. Oto co się nazywa w gwarze sądowej zapu-
ścić ogień w czyjeś interesa. Czcionki drukarni, ważące pięć tysięcy funtów, warte były, na
metal, dwa tysiące franków. Trzy prasy warte były sześćset franków. Resztę sprzedano by
jako stare żelastwo i stare drzewo. Urządzenie domu byłoby dało najwyżej tysiąc franków.
Zatem z walorów należących do S�charda syna i przedstawiających sumę około czterech
tysięcy Cachan i Petit Claud ukuli pretekst do siedmiu tysięcy franków kosztów, nie licząc
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
